Klik hieronder op het onderdeel dat u wilt lezen:
- De werkelijke kost van een proces
- Wat U ons betaalt
- Gerechtskosten
- Griffierechten
- ProDeo en Rechtsbijstand
- Rechtsbijstandsverzekering
- Rechtsplegingsvergoeding
- Registratierechten
1. De werkelijke kost van een proces
Gelijk krijgen via een proces kost geld. Wie zijn recht wil krijgen, of zich wil verdedigen tegen een aanval, moet geld uitgeven. Denk erover na of de kost en de last de inzet waard is, zowel vooraleer te beginnen, als tijdens.
Bij een burgerlijk proces zal U moeten rekenen met volgende uitgaven:
- De vergoeding voor de prestaties van uw advocaat, honorarium of ereloon. Maar dat is niet het enige.
- De administratie- en secretariaatskosten van uw advocaat. Naargelang de duur of de moeilijkheden van uw zaak, kunnen die oplopen.
- De intresten toegekend in de veroordeling tot de effectieve betaling
- De BTW op de erelonen van de advocaat
- De griffierechten, t.t.z. de kosten van het op de rol zetten van de zaak. Zij worden door de rechtbank in de regel na afloop ten laste van de verliezer gelegd.
- De gerechtskosten, zoals kosten van een deskundig onderzoek, reiskosten, en vergoeding van getuigen, kosten van expeditie van het vonnis, de kosten van dagvaarding, betekening en uitvoering door de gerechtsdeurwaarder, etc.
- De rechtsplegingsvergoeding. Dit is een vergoeding die de in het ongelijk gestelde partij in de regel moet betalen aan de in het gelijk gestelde partij als tussenkomst in het ereloon van hun advocaat.
- De registratierechten op het vonnis van veroordeling tot betaling van een som. Deze zijn te betalen door de veroordeelde
- De uitvoeringskosten. Als een tegenpartij bij vonnis wordt veroordeeld is de klus nog niet gedaan. Voert de tegenpartij het vonnis niet vrijwillig uit, dan moet men een gerechtsdeurwaarder inschakelen om het vonnis te laten betekenen, beslagleggen, de uitvoering af te dwingen, etc. De kosten moeten wel door de verliezer terugbetaald worden, maar U moet de gerechtsdeurwaarder wel voorschieten. Of men die kosten terugkrijgt, is afwachten, want de verliezer kan ondertussen in faling gaan, onvermogend worden, collectieve schuldvordering aanvragen, of verdwijnen. En dan krijgt men de voorgeschoten kosten soms niet meer terugbetaald.
De laatste jaren zijn de kosten van het procederen erg gestegen. Dat werd beschreven in een artikel in De Tijd: “Naar de rechter stappen: voor jan modaal stijgen de kosten in een hoog tempo”. In dat artikel werd duidelijk gemaakt dat bv. de kosten van een huurgeschil over € 2.700 in de veronderstelling dat de advocaat een ereloon aanrekent van € 2.250 in het jaar 2013 kon met € 140 aan gerechtskosten, terwijl dat in 2015 op € 832,50 gerechtskosten neerkomt.
Vergeet ook niet te verifiëren als particulier of de kosten van uw proces voor U fiscaal aftrekbaar zijn. Als particulier kan het interessanter zijn de inbreng van uw werkelijke beroepskosten te verkiezen boven het wettelijk forfait van de inkomstenbelasting. In de regel zijn proceskosten voor particulieren aftrekbaar als zij gemaakt werden om inkomsten te verwerven.
2. Wat U ons betaalt
De Advocaat heeft recht op vergoeding voor hun inspanningen. Dit bestaat enerzijds uit een ereloon voor de eigenlijke prestaties, en anderzijds uit een vergoeding van de kosten. Bij de aanvang van de zaak bespreken wij dit en treffen wij met de cliënt een akkoord over de wijze van aanrekening van erelonen en kosten, bij voorkeur schriftelijk. Wordt niets bijzonders samen vastgelegd, dan wordt de meeste gebruikelijke regeling, nl. uurtarief en kosten afzonderlijk uitgesplitst van toepassing.
2.1 Vergoeding van de prestaties of erelonen.
Meestal wordt ofwel een vergoeding van de prestaties per uur overeengekomen (al of niet met een forfait voor de kosten inbegrepen), ofwel een ereloon naargelang de waarde van de zaak. Een forfaitair overeengekomen bedrag of succesfee zijn eerder uitzonderingen. Bij de succesfee wordt voor het behalen van een vooropgesteld gunstig resultaat boven het gewone ereloon een bijkomend bedrag of percentage overeengekomen. Welk tarief van toepassing wordt op het dossier, wordt in de regel met de cliënt op voorhand afgesproken en vastgelegd.
Het ereloon aan uurtarief wordt gerekend volgens het tijdsgebruik dat door de advocaat voor uw dossier wordt vastgesteld en nauwkeurig wordt bijgehouden op tijdsbladen of timesheets. Het gewone uurtarief voor de prestaties bedraagt forfaitair € 200 BTW exclusief, daarbovenop worden nog de kosten afzonderlijk gerekend. Sommige cliënten verkiezen een forfaitair uurtarief, kosten inbegrepen; dat bedraagt dan € 250 per uur, BTW exclusief. Verplaatsingen en wachttijd worden aangerekend aan € 50 per uur, BTW exclusief.
Afwijkende uurtarieven in plus of in min worden met de cliënt afzonderlijk en schriftelijk vastgelegd bv. wegens een bijzondere spoedeisendheid van een zaak, de moeilijkheid van de zaak of de financiële draagkracht van de cliënt. Indien het niet anders overeengekomen wordt, wordt in principe het prestatietarief per uur, kosten niet inbegrepen, aangerekend.
In waardeerbare zaken kan met de cliënt een percentage van de waarde van de zaak als ereloon worden overeengekomen. De waarde van de zaak is dan gelijk aan de som van alle vorderingen in het dossier, waarop dan de basisschaal van de Algemene Voorwaarden wordt toegepast, tenzij een andere bepaling van de waarde van de zaak, of ander percentage met de cliënt is overeengekomen en vastgelegd. Dit ereloon per percentage is verschuldigd voor één aanleg. Bij gewoon hoger beroep zonder bijzondere implicatie, wordt het percentage in de regel verminderd.
2.2 Vergoeding van de kosten.
Het ereloon is enkel de vergoeding van de prestaties van de advocaat. Voor de werking van een kantoor en voor het behandelen van een dossier, moeten allerlei kosten en uitgaven worden gedaan. Het grootste deel van die kosten is moeilijk per dossier te berekenen. Alleen de individueel voor een dossier aanduidbare uitgaven van het kantoor kunnen aan kostprijs aan de cliënt worden doorgerekend, zoals de kosten van gerechtsdeurwaarders, afschriften van vonnissen en arrest, expertisekosten. etc.. Deze uitgaven worden in detail gespecifieerd en afgerekend. De algemene kantoorkosten zoals huur, verwarming, verplichte baliebijdragen, investeringen, enerzijds en de kosten van post en drukwerk potlood en papier anderzijds, worden (tenzij de cliënt heeft geopteerd voor een honorarium per uur met kosten inbegrepen) aan de cliënt in rekening gesteld met een forfaitair bedrag per kantooreenheid. Tenzij de cliënt heeft geopteerd voor het uurtarief met de kantoorkosten forfaitair inbegrepen. De “kantooreenheid” is gelijk aan elk papieren of digitaal opgeslagen blad dat aangemaakt of verwerkt wordt voor de behandeling van het dossier. Tenzij afwijkende overeenkomst, bedraagt dit forfait € 12, BTW exclusief, per dossiereenheid. Voor e-mails een forfait van € 6, BTW exclusief. Binnenlandse verplaatsingen worden apart aangerekend aan, naargelang het geval, de werkelijke prijs van het openbaar vervoer of vervoerbedrijf, of, indien daarvoor geopteerd wordt door de advocaat, een forfait van € 0,50 per kilometer, BTW exclusief.
Vergeet niet dat er bovenop de erelonen en onkosten nog 21% BTW verschuldigd is en dat er bij het procederen ook nog andere kosten om de hoek komen kijken. Lees onze “Algemene Voorwaarden” aandachtig.
2.3 Tarieven
Standaard tarieven
| Tarief | Kost |
|---|---|
| Erelonen per uur volgens tijdsbladen, administratiekosten niet inbegrepen, exclusief BTW. behoudens andersluidende overeenkomst | € 150,00 - 200,00 / uur |
| Erelonen per uur volgens tijdsbladen, administratiekosten inbegrepen, exclusief BTW. behoudens andersluidende | |
| overeenkomst | € 200,00 - 250,00 / uur |
| Erelonen bij verplaatsing en wachttijden | € 50,00 / uur |
Waardetarief
Basisschaal Erelonen bij percentage op de waarde der zaak, exclusief BTW, behoudens andersluidende overeenkomst.
| Waarde van de zaak | Percentage ereloon |
|---|---|
| € 0 tot € 10.000,00 | 15% |
| € 10.000,00 tot € 100.000,00 | 10% |
| € 100.000,00 tot € 500.000,00 | 7,5% |
| meer dan € 500.000,00 | 5% |
Administratiekosten
| Type | Kost |
|---|---|
| Brieven, conclusies, nota’s, memories | € 10,00 / blz. |
| E-mails | € 5,00 / blz. |
| Erelonen bij verplaatsing en wachttijden | € 50,00 / uur |
Verplaatsingskosten
| Type | Kost |
|---|---|
| Verplaatsing | € 0,50 / km (incl. BTW). |
| Openbaar vervoer | Prijs ticket. |
3. Gerechtskosten
In beginsel moet iedere procespartij zijn eigen uitgaven en kosten bij het procederen dragen, maar de rechter zal in zijn vonnis een partij ook veroordelen tot het betalen van een aantal uitgaven en kosten, die meestal “gerechtskoten” genoemd worden.
Het zijn:
- de prijs van “gerechtelijke akten”, t.t.z. deurwaardersakten;
- de kosten van de “uitgifte”, t.t.z. het bijzonder exemplaar van het vonnis nodig voor de berekening en uitvoerig van het vonnis. Tegenwoordig wordt de uitgifte van een vonnis gratis afgeleverd.
- de kosten van “onderzoeksmaatregelen zoals getuigengelden, erelonen van deskundigen, kosten van overlegging van stukken, of schriftonderzoek, etc.;
- de “reis- en verblijfskosten”, t.t.z. de kosten van de rechters en griffiers als zij een plaatsopneming gaan doen, of de reiskosten naar personen die persoonlijk moeten verschijnen voor de rechtbank;
- de “kosten van akten”, zoals aangetekende post voor een verzoekschrift;
- de “andere uitgaven”, zoals de prijs van een kopie van een strafonderzoek
- de “rechtsplegingsvergoeding” t.t.z. een vergoeding voor de tussenkomst van een advocaat in principe te betalen door de verliezer.
De rechter is verplicht in zijn eindbeslissing een veroordeling tot de kosten uit te spreken, voor zover de procespartijen hun kosten gedetailleerd hebben opgegeven. De verliezende partij wordt in principe veroordeeld tot de betaling van alle gerechtskoten.
In sociaalzekerheidszaken is er een aparte regeling waarbij de gerechtskosten meestal ten laste zijn van de sociaalzekerheidsinstelling.
4. Griffierechten
De griffierechten zijn vaste vergoedingen die de griffie van een rechtbank aanrekent voor haar prestaties wanneer een gerechtelijke procedure wordt ingesteld. Het opstelrecht wordt aangerekend voor het opstellen van een aantal documenten en akten (bv een akte van hoger beroep). Het expeditierecht is de kost voor het afleveren van een uitgifte (expeditie of grosse) van een vonnis, t.t.z. het officieel exemplaar van het vonnis nodig voor de uitvoering van een vonnis. Tegenwoordig is de eerste uitgifte vrijgesteld van rechten. Het rolrecht, nl. de vergoeding voor de inschrijving van een zaak op de rol van een rechtbank. Behalve voor de arbeidsgerechten: daar is geen rolrecht verschuldigd.
| Rechtbank | Rolrecht |
|---|---|
| Vredegerechten/Politierechtbank | 50,00 € |
| Rechtbank van Eerste Aanleg | 165,00€ |
| Ondernemingsrechtbank | 165,00 € |
| Arbeidsrechtbank | 0,00 € |
| Hof van Beroep | 400,00 € |
| Hof van Cassatie | 650,00 € |
Sedert 1 februari 2019 worden de rolrechten niet meer geheven op het ogenblik van de inschrijving van een zaak op de rol van de griffie, maar wordt dit opeisbaar ofwel op het ogenblik van de eindbeslissing, zoals bepaald door de rechter, ofwel op het ogenblik van doorhaling van de zaak of weglating van de rol. De rechter bepaalt in zijn eindbeslissing welke partij of partijen geheel of gedeeltelijk het rolrecht verschuldigd zijn, zonder dat tegen die beslissing beroep kan worden aangetekend.
Volgende personen zijn rolrecht verschuldigd:
- Ofwel alleen de verweerder wanneer hij volledig in het ongelijk wordt gesteld;
- Ofwel de verweerder en de eiser in de verhoudingen vastgesteld door de rechter, als zij elk op een bepaald geschilpunt in het ongelijk worden gesteld;
- Ofwel alleen de eiser, in alle andere gevallen, wanneer zijn eis volkomen afgewezen is of wanneer hij een eenzijdig verzoekschrift heeft ingediend.
Ingeval van doorhaling van de zaak op grond van artikel 730 §1 van het Gerechtelijk Wetboek, of van weglating op grond van artikel 730 §2, a) van het Gerechtelijk Wetboek, is het rolrecht verschuldigd door de partij die de inschrijving van de zaak op de rol heeft gevraagd, vanaf het ogenblik van de doorhaling of weglating.
De invordering van de rolrechten behoort tot de bevoegdheid van de FOD FINANCIËN. De griffie komt daarin niet tussen.
5. ProDeo en Rechtsbijstand
5.1 Algemeen
Is uw inkomen beperkt en kan u de erelonen en kosten van een proces niet aan, dan komt u in aanmerking voor een zgn. ProDeo-advocaat (de zgn.Tweedelijnsbijstand). Niet alleen bij een rechtszaak maar ook voor loutere raad, of het opstellen van documenten of brieven.
Om de aanstelling van een ProDeo-advocaat te krijgen doet U een aanvraag aan het Bureau voor Rechtsbijstand (het BJB of Bureau voor Juridische Bijstand).
Naargelang inkomen en leefsituatie, krijgt U een advocaat toegewezen. Komen in aanmerking, alleenstaanden of gezinnen met beperkt netto-inkomen, leefloners, ouderen met inkomensgarantie, gehandicapten zonder integratievergoeding, minderjarigen, personen in collectieve schuldenregeling, asielaanvragers, gedetineerden, geesteszieken, huurders van een sociale woning. Minderjarige krijgen altijd een ProDeo.
In principe is deze tussenkomst van de ProDeo-advocaat volledig kosteloos, maar het kan voorkomen dat zij slechts gedeeltelijk kosteloos is en de aangestelde advocaat aan Uzelf een door het Bureau vastgestelde bijdrage voor zijn prestaties mag vragen.
Alle nuttige informatie kan U vinden op de website van de Balie Antwerpen.
U vindt daar ook de uitleg over het eerste gratis advies voor iedereen, de bijstand aan minderjarigen, en de speciale dienst voor vreemdelingen. U kan er ook een afspraak vastleggen en chatten.
5.2 Hoe een ProDeo-advocaat aanvragen?
U maakt afspraak met het Bureau via de website of via telefoon.
Bij uw bezoek op het Bureau volgens de bekomen afspraak brengt U de documenten die uw situatie schilderen en uw inkomen aantonen, mee. Het Bureau behandelt uw aanvraag binnen de 15 dagen, wijst een advocaat aan die gespecialiseerd is in de materie en uw taal spreekt, of voorziet een tolk. U kan ook voorstellen aan het Bureau om een vertrouwd advocaat bij voorkeur aan te wijzen. De beslissing van het Bureau vermeldt of U volledige of gedeeltelijke kosteloze bijstand bekomt. Weigert het Bureau de aanduiding van een advocaat, dan kan U beroep instellen bij de Arbeidsrechtbank binnen de 30 dagen.
Krijgt U een ProDeo-advocaat, dan hebt U quasi automatisch recht op Rechtsbijstand, d.w.z. gehele of gedeeltelijke vrijstelling van betaling van de gerechtskosten (zoals griffierechten kosten van rechtspleging, tussenkomst van een gerechtsdeurwaarder of notaris).
Rechtsbijstand wordt apart aangevraagd bij het Bureau voor Rechtsbijstand bij de Rechtbank waar uw rechtszaak voorkomt. Ook daar moet U uw leefsituatie en inkomenssituatie aantonen. De voorwaarden zijn dezelfde al voor het bekomen van een ProDeo-advocaat.
6. Rechtsbijstandsverzekering
Gerechtelijke procedures duren veelal lang, en het recht is niet altijd. De kosten verbonden aan juridische procedures zijn meestal ook nogal hoog. Zo zijn er de kosten van advocaat, gerechtsdeurwaarder, deskundige, gerechtskosten, etc..
De toegang tot het gerecht is daarom niet eenvoudig en kostelijk, en de afloop veelal onzeker. Toch hebt U dikwijls het gevoel gelijk te hebben of vreest U de kosten om uw gelijk te krijgen niet te kunnen dragen of buitensporig te zullen oplopen. Een rechtsbijstandsverzekering maakt dit allemaal eenvoudiger. Tegen betaling van een premie hebt U recht op juridisch advies, bijstand voor negotiatie en rechtsprocedures indien noodzakelijk. Soms is die tussenkomst van de rechtsbijstandsverzekering wel beperkt.
In elk geval bespaart de rechtsbijstandsverzekering U financiële verrassingen bij het procederen.
Een rechtsbijstandsverzekering beoogt in principe de proceskosten en de erelonen van advocaten en experten te dekken, althans indien de zaak niet in der minne kan geregeld worden. De rechtsbijstandsverzekering is niet verplicht. Zij is dikwijls een aanvulling van een andere verzekering, bvb een autoverzekering. Er bestaan ook formules die op maat bijstand voor rechtsgeschillen bieden. Bij een rechtsbijstandsverzekering bent U altijd vrij in de keuze van de advocaat om uw belangen te verdedigen. Maar de verzekeringsmaatschappij zal op dat punt adviseren. Gaat uw keuze van advocaat in tegen een advies van uw verzekeraar, dan is het mogelijk dat U maar een deel van de kosten en erelonen terugbetaald krijgt, bvb wanneer de door U geraadpleegde advocaat de visie van de verzekeraar komt te bevestigen. De verzekeraar draagt wel alle kosten, als de advocaat die U hebt gekozen toch tot een beter resultaat kwam dan wanneer U uw verzekeraar gevolgd was.
7. Rechtsplegingsvergoeding
De rechtsplegingsvergoeding is een forfaitaire vergoeding die de in het ongelijk gestelde partij bovenop zijn veroordeling nog moet betalen als gerechtskosten. Het is een tussenkomst in de erelonen en kosten die de in het gelijkgestelde partij heeft voor de tussenkomst van een advocaat. De rechtsplegingsvergoedingen zijn niet verschuldigd voor alle procedures. De bedragen ervan verschillen naargelang de rechtbank en de procedure, naargelang de waarde van de vordering, worden regelmatig geïndexeerd. In bijzondere omstandigheden kan de rechter afwijken van de basisrechtsplegingsvergoeding naar een minimum, of naar een maximum, bijvoorbeeld bij minder financiële draagkracht van de verliezer, in complexere zaken, in duidelijk onredelijke situaties.
De rechtsplegingsvergoeding is niet alleen verschuldigd in burgerlijke zaken, maar ook in strafzaken. Zij dekt niet het volledige ereloon van de advocaat.
8. Registratierechten
De fiscus verdient mee als de rechter iemand veroordeelt om te betalen? Want elke gerechtelijke uitspraak moet worden geregistreerd door de griffier. Hij moet het vonnis aanbieden in het registratiekantoor om de registratierechten (of het zgn. veroordelingsrecht) te laten berekenen. Althans op een veroordeling tot betaling van een geldsom boven € 12.500. Tenzij het gaat over boeten, onderhoudsuitkeringen en beslissingen van de arbeidsgerechten of in kortgeding. Het registratierecht bedraagt 3%. Dit percentage wordt berekend op de hoofdsom van de veroordeling, doch niet op de gerechtelijke intresten en kosten.
Vroeger kon de ontvanger van de registratie bij onvermogen of weigering van de veroordeelde schuldenaar ook de winnaar van het proces voor de registratierechten geheel of gedeeltelijk aanspreken. Tegenwoordig kunnen de registratierechten op vonnissen door de fiscus niet meer geïnd worden op de in de gelijkgestelde, maar enkel op de verliezende partij.
U moet de registratierechten op een vonnis betalen, zelfs als U hoger beroep tegen het vonnis aantekent en uitstel wordt niet verleend. Wordt het vonnis hervormd in hoger beroep, dan moet de betaler vragen de betaalde registratierechten geheel of gedeeltelijk terug te storten.
Opgelet met akkoordvonnissen: die kunnen niet hervormd worden in hoger beroep!
Denk over deze bijkomende proceskost na, en overweeg of het niet beter is een veroordeling te voorkomen, bij voorbeeld door uw vordering te beperken tot bedragen kleiner dan € 12.500 of door een minnelijke regeling of dading te sluiten, dan wordt de veroordeling bij vonnis vermeden. En wees voorzichtig als uw tegenpartij mogelijks failliet gaat: de registratierechten van de Staat zijn bevoorrecht!
Uw situatie samen eens bespreken?
